• Bir deprem ülkesi olan Türkiye tarihteki en büyük ve en yıkıcı depremleri Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında 6 Şubat 2023 günü yaşadı. O gün, 9 saat arayla merkezleri Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, 7.8 M. ve 7.5 M büyüklüğünde iki deprem oldu. Mercalli şiddet ölçeğine göre sarsıntıların şiddeti (yıkıcı etkisi), ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptandı. İki depremin ardından büyüklüğü 6,7 ‘e kadar varan 45 binden fazla artçı sarsıntı oldu.

• Depremler Türkiye, Suriye, Lübnan, Kıbrıs, Irak, Ürdün, İran ve Mısır’ın da yer aldığı 350.000 km2 genişliğinde bir bölgede hasara yol açtı ve 14 milyon kişiyi etkiledi. Türkiye’de 11 il depremden birinci derecede etkilendi (Kahramanmaraş, Adıyaman, Adana, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Diyarbakır, Şanlıurfa, Kilis, Elazığ, Malatya).

• Depremler sonucunda Türkiye’de resmi rakamlara göre 53.537 kişi, Suriye’de ise en az 8.000 kişi yaşamını yitirdi. Türkiye’de 122.000’den fazla kişi yaralandı. Etkilenen 11 ilde toplam 518.000 konut yıkıldı ya da ağır hasar gördü, 130.000 bina orta derecede hasır aldı. Afet sonrası 2 milyondan fazla kişi barınma sorunu yaşarken en az 5 milyon kişi farklı bölgelere göç etti. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), depremler sonucu Türkiye'de 658 bin, Suriye'de ise 170 bin çalışanın geçim olanaklarını kaybettiğini duyurdu.

• Türkiye hükûmeti, deprem bölgesi için doğa kaynaklı afet ve salgın gibi acil durumlarda uluslararası kuruluş ve ülkelerden yardım çağrılarını kapsayan en yüksek acil durum olan 4. derece, Dünya Sağlık Örgütü ise 3. derece acil durum ilan etti. 94 ülkeden gelen 141 binden fazla kişi arama kurtarma çalışmalarına katıldı. Onlarca ülke yardım malzemesi, teçhizat, sağlık ekibi gönderdi.

• 2023 Meclis Deprem Araştırma Komisyonunun raporuna göre Kahramanmaraş depremlerinin toplam maliyeti Türkiye'de 148.8 milyar $ oldu. Türkiye'nin 2023 gayrisafi yurt içi hasılasının %9'una denk gelen maddi zarar, 1999 Marmara depreminin yol açtığı maddi kaybın yaklaşık 6 katından fazla oldu. Dünya Bankası, depremlerin Türkiye ve Suriye'ye doğrudan maliyetinin toplam 153.9 milyar $ olduğunu açıkladı. Depremler, dünyada en çok maddi zarara yol açan üçüncü depremi oldu.

• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı raporuna göre deprem bölgesinde Sağlık Bakanlığına ait 27, üniversitelere ait 6 ve özel sektöre ait 9 olmak üzere toplam 42 hastane binası ağır ve orta derecede hasar aldı. Az hasarlı hastane binalarının sayısı ise toplam 94 olarak belirlendi. Bölgede zarar gören ikinci ve üçüncü basamak Sağlık Bakanlığı hastanelerinin onarımı ile onarım yapılamayacak durumdaki binaların yeniden yapımı kapsamında 45,3 milyar TL (2,4 milyar dolar); cihaz ve tefriş ihtiyacı için de 13 milyar TL (688 milyon dolar) olmak üzere yaklaşık 58,3 milyar TL (3,1 milyar dolar) maliyet oluştu. Birinci basamak sağlık kuruluşlarındaki hasarın 14 milyar TL (742 milyon dolar) olduğu tahmin edildi. Ayrıca, özel hastaneler için onarımı yapılamayacak binaların yeniden yapımı, hasarlı binaların onarımı ile makine teçhizat ihtiyaçlarından dolayı 6,9 milyar TL (367 milyon dolar) kaynak ihtiyacı bulunduğu ifade edildi. Bölgedeki sekiz üniversite hastanesinin onarım ile makine ve teçhizat ihtiyaçları 1,7 milyar TL (91,5 milyon dolar), sağlık sektörü genelinde oluşan toplam hasar 80,9 milyar TL’dir (4,3 milyar dolar) olarak hesaplandı.

• Sağlık çalışanlarının hemen hepsi depremzede olduğu için, sağlık hizmetleri haftalarca bölge dışından gelen personelle yürütülmeye çalışıldı.

Kaynaklar

İleri Okuma için Kaynaklar

• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı. 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf 

• Türkiye Acil Tıp Derneği Afet Komisyonu (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Merkezli Depremler Acil Tıp Uzmanları Saha Gözlem Raporu. https://tatd.org.tr/wp-content/uploads/2023/02/2386ba4ace1f5b53491d0d62eb432dfb.pdf 

• Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi. Kahramanmaraş Depremleri Sonrası Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlikten Korunma Rehberi. https://psikiyatri.org.tr/TPDData/Uploads/files/Kahramanmaras_Depremleri_sonrası_Saglik_Calısanlarinda_Tukenmişlik.pdf

Katkıda Bulunanlar

Son Güncellenme Tarihi: 23.06.2024