Site Hazırlanma Aşamasındadır. Önerileriniz için:
21.09.1931
21 | Evlenme Öncesi Sağlık Muayenesi Başladı
21 Eylül 1931 tarihinde “Evlenme Muayenesi Hakkında Nizamname” yayımlandı. Buna göre 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 123. ve 124. maddelerinde belirtilen evlenmeye engel hastalıkların (frengi, gonore, yumuşak şankr, tüberküloz, cüzam, akıl hastalıkları) nasıl araştırılacağı açıklandı.
Cumhuriyetin ilk yıllarından buyana toplumun temeli olan ailelerin sağlığı ve sağlıklı kuşakların yetiştirilmesi devletin sorumlulukları arasında kabul edilir. Bu nedenle, evlenecek çiftlerin evlenmeden önce bir hekim tarafından muayene edilerek evlenmelerine engel bir hastalıklarının olmadığına ilişkin rapor almaları zorunlu kılınmıştır.
1930 yılında kabul edilen Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 123. maddesi aynen şöyledir: “Frengi (sifiliz), belsoğukluğu (gonore) ve yumuşak şankr (şakroid) ve cüzzama ve bir marazı akliye müptela olanların evlenmesi memnudur. Bu hastalıklar usulü dairesinde tedavi edilip sirayet tehlikesi geçtiğine veya şifa bulduğuna dair tabip raporu ibraz olunmadıkça musapların nikahları aktolunmaz.” Aynı Kanunun 124. maddesinde ise bulaşıcı verem hastalığı olanların evlenmelerinin bir yıla kadar erteleneceği, hastalık geçmezse çiftlerin hastalığın tehlikeleri hakkında bilgilendirilmesi gerektiği hükmü yer almaktadır.
Kanunun bu hükümleri çerçevesinde 1931 yılında “Evlenme Hakkında Nizamname” yayımlandı. Buna göre, evlenecek çiftlerin evlenmeden önce bir resmi tabip tarafından muayene edilip bir rapor almalarının şart olduğu belirtiliyordu.
Türk Medeni Kanunu'nun 136. maddesinde de evlenmeyle ilgili koşullar arasında evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren bir sağlık raporu alınmasının zorunlu olduğu yazılıdır.
Günümüzde evlilik öncesi yapılacak sağlık incelemelerinde aranılacak hastalıklara talasemi (akdeniz anemisi), orak hücreli anemi ve benzeri kalıtsal kan hastalığı taşıyıcılığı gibi durumlar da eklenmiştir. Bu durumlar evlenmeye engel olmamakla birlikte çiftler söz konusu hastalıklar hakkında bilgilendirilmektedir. Artık, evlenme öncesi sağlık muayeneleri aynı zamanda evlilik öncesi danışmanlık hizmetleri olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde her yıl yaklaşık bir milyon kişinin evlilik öncesi sağlık muayenesinden geçtiği göz önüne alınırsa, bu hizmetlerinin hastalık taramaları açısından da ne kadar önemli olduğu anlaşılır.
Son olarak 2021 yılından itibaren, Evlilik Öncesi SMA Taşıyıcı Tarama Programı kapsamında evlilik öncesi sağlık raporu almak için başvuran çiftler ve halen evli olan çiftlerden de talep edenler için Spinal Musküler Atrofi (SMA) taşıyıcılığı için tarama yapılmaktadır.
Kaynaklar
İleri Okuma için Kaynaklar
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Hemoglobinopati Kontrol Programı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tarama-programlari/hemoglobinopati-kontrol-programi.html
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Evlilik Öncesi Spinal Musküler Atrofi (SMA) Taşıyıcı Tarama Programı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tarama-programlari/evlilik-oncesi-sma-tasiyici-tarama-programi.html
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı Evlilik Öncesi Muayene ve Danışmanlık Rehberi http://kahed.org/upload/dokumanlar/evlilik-oncesi-muayene-ve-danismanlik-rehberipdf.pdf
Bürde Özçakır (2024). Düğün.com [İnternet]l Evlilik İçin Sağlık Raporu Nereden Alınır? Hangi Testler Yapılır? https://dugun.com/evlendirme-daireleri/makaleler/evlilik-icin-saglik-raporu-nereden-alinir-hangi-testler-yapilir-1980
Şerife Ünver, Gökçe İşcan, Funda Yıldırım Baş (2022). Aile Hekimlerinin Evlilik Öncesi Yapılan Sağlık Taramaları Hakkındaki Tutum ve Davranışlarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;13(3):464-7. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2395883
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kan ve Kan Ürünleri Dairesi Başkanlığı (2022). Talasemi Tanı ve İzlem Rehberi. https://shgm.saglik.gov.tr/Eklenti/44923/0/talasemi-tani-ve-izlem-rehberipdf.pdf?_tag1=55FB7EAB51CF330FCECCCFBC4C45A3D6BF5BF35E
Türk Hematoloji Derneği, Orak Hücre Anemisi Tanı ve Tedavi Kılavuzu. https://www.thd.org.tr/thdData/Books/94/bolum-vi-orak-hucre-anemisi-tani-ve-tedavi-kilavuzu.pdf
Katkıda Bulunanlar
Prof. Dr. Zafer Öztek. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Son Güncellenme Tarihi: 06.04.2024
