Site Hazırlanma Aşamasındadır. Önerileriniz için:
02.06.1945
32 | Sosyal Sigortalar Kurumu Kuruldu ve İş Sağlığında Sigortalı Dönem Başladı
Türkiye’de hem iş sağlığı ve güvenliği hem de hastanecilik alanlarında ses getiren hizmetler veren Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) 1945 yılında kuruldu ve 2006 yılına kadar hizmet verdi.
Cumhuriyetin ilk yıllarında, sosyal sigortalara benzeyen birtakım emeklilik ve yardımlaşma sandıklarının kuruluşunu öngören kanunlar çıkarılmıştı. 1936 yılında 3008 Sayılı İş Kanunu ile ilk kez sosyal sigortaların kuruluşu öngörülmüşse de İkinci Dünya Savaşının araya girmesi nedeniyle 1945 yılına kadar oluşturulamamıştır.
Sosyal sigorta kolları ile ilgili ilk kanun 1945 yılında çıkartılan 4772 Sayılı İş Kazaları, Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanunudur. Aynı yılda 4792 Sayılı İşçi Sigortaları Kurumu Kanunu da çıkarılmıştır. Bu Kanunun 01.01.1946 tarihinde yürürlüğe girmesiyle İşçi Sigortaları Kurumu kurularak 1945 yılına kadar kurulan çok sayıdaki sandığın da birleştirilmesi sağlanmıştır. İşçi Sigortaları Kurumu kurulduğu yıl, ilk önce 4772 Sayılı İş Kazaları, Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanunu kapsama alınmıştır. 1950 yılında 5417 Sayılı İhtiyarlık Sigortası Kanunu. 1951’de 5502 Sayılı Hastalık ve Analık Sigortası Kanunu. 1957’de de 6900 Sayılı Maluliyet, İhtiyarlık ve Ölüm Sigortası Kanunu kabul edilmiştir.
Sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında birleştirilmesi fikrine ilk kez Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planında (1963-1967) yer verilmiştir. Sosyal güvenlikle ilgili özel hükümler içeren 1961 Anayasası çerçevesinde sosyal güvenlikle ilgili uygulamalar 1964 yılında çıkartılan 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununda birleştirilmiştir. 01.03.1965 tarihinde yürürlüğe giren bu Kanunla, İşçi Sigortaları Kurumu, Sosyal Sigortalar Kurumu adını almıştır. İşçi statüsünde çalışanların sosyal güvenlikleri alanında yeni haklar getirilmiştir.
1950 yılında yürürlüğe giren 5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile mevcut emeklilik sandıkları kapatılmış, çalışanlardan ve işverenlerden prim alınması ilkesine dayalı, bütüncül bir sosyal güvenlik yapısı oluşturulmuştur. Bu yapının tek elden yürütülmesi için de T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü kurulmuştur.
1971 yılında ise 1479 sayılı kanunla Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu (BAĞ-KUR) kurulmuştur. 01.01.1986 tarihinden itibaren de bu kanuna tabi sigortalılara sağlık sigortası yardımları verilmeye başlanmıştır.
1983 yılında 2925 Sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu ve 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu kabul edilerek tarım kesiminde çalışanların sosyal güvenliklerinin sağlanmasına dönük önemli düzenlemeler yapılmıştır.
Bu karmaşık yapılanma içinde sigortalıların sosyal güvenlik hakları 5 ayrı yasa ile düzenlenmişti. (hizmet akdiyle çalışanların 506, kendi nam ve hesabına çalışanların 1479, devlet memuru olarak çalışanların 5434, tarımda hizmet akdiyle çalışanların 2925, tarımda kendi nam ve hesabına çalışanların 2926 sayılı kanunlara bağlıydılar) Bu yapılanma sosyal güvenlik birliğini bozmaktaydı. Bu birlik 20.05.2006 tarihli ve 26173 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5502 sayılı kanunla kurulan Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (SGK) ile sağlanmıştır. Bu kanunla, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı, T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü ve Bağ-Kur Genel Müdürlüğü SGK çatısı altında birleştirilmiştir.
Kaynaklar
Katkıda Bulunanlar
Prof. Dr. Zafer Öztek. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Son Güncellenme Tarihi: 06.04.2024
