Site Hazırlanma Aşamasındadır. Önerileriniz için:
1983
58 | Yenidoğan Taramalarının İlki Fenilketonüri ile Başladı
1983 yılında Ankara’da yapılan bir çalışmada fenilketonüri insidansı yüksek bulununca 1986 yılından itibaren Sağlık Bakanlığının bir organizasyonu olarak 36 il merkezinde tarama programı başlatıldı ve zaman içinde program ülkede yaygınlaştırıldı.
Fenilketonürinin (FKU) mental retardasyona neden olduğu 1960’larda anlaşıldı. Oysa, bu hastalar yenidoğan dönemlerinde teşhis edilip erken dönemde tedaviye başlandığında zekaları normal oluyordu. Böylesine dramatik bir durumu önlemenin önemi dikkate alınarak 1960’lı yıllarda ABD ve Avrupa ülkelerinin bazılarında yenidoğan döneminde fenilketonüri tarama programları başlatıldı.
Ülkemizde bu konudaki ilk adım 1983 yılında atıldı. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. İmran Özalp önderliğinde TÜBİTAK destekli bir proje olarak yenidoğanlarda fenilketonüri insidans hızı çalışması başlatıldı. Bu projenin devamı olarak 1990 yılında yalnızca il merkezlerinin tarandığı programa İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi 1993 yılında İstanbul ilini, Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir ilini tarayarak katıldı. Bu program, 1994 yılında ulusal tarama programına dönüştürüldü.
Daha sonra taranacak hastalıklar listesine Sağlık Bakanlığı tarafından eklemeler yapıldı. Günümüzde yenidoğan döneminde fenilkketonüri (FKU), Biyotinidaz eksikliği (BE), Konjenital hipotiroidi (KH), Kistik fibrozis (KF), Konjenital adrenal hiperplazi, Gelişimsel kalça displazisi, işitme ve görme taramaları yapılmaktadır. Tarama paneline 2022 yılında Spinal Müsküler Atrofi (SMA) da eklenmiştir.
Yenidoğan tarama programına gelecek yıllarda başka konjenital hastalıkların da eklenmesi beklenmektedir.
Kaynaklar
İleri Okuma için Kaynaklar
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2023). Yenidoğan Metabolik ve Endokrin Hastalık Tarama Programı (NTP) https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tarama-programlari/ntp.html
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2023). Yenidoğan İşitme Taraması Programı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tarama-programlari/yenidogan-isitme-taramasi-programi.html
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2023). Yenidoğan Görme Taraması. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tarama-programlari/yenidogan-gorme-taramasi.html
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2023). Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) Tarama Programı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tarama-programlari/gkd-tarama-programlari.html
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2023). Güncel Pediatrik Beslenme ve Metabolizma Klinikleri. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/cocuk-ergen-sagligi-db/Programlar/Guncel_Pediatrik_Metabolizma_Klinikleri_Sevk_Listesi.pdf
Katkıda Bulunanlar
Prof. Dr. Zafer Öztek. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Son Güncellenme Tarihi: 06.04.2024
