2013
90 | Sağlık Hizmetlerinde Sevk Sistemi Sona Erdi
Hastaların istedikleri hekime başvurmakta tamamen serbest oldukları anlamına gelen "hekim seçme özgürlüğü" adı altında hasta sevk sistemine son verildi
Embedded Files
Site Hazırlanma Aşamasındadır. Önerileriniz için:
Çağdaş sağlık hizmetlerinin bir ilkesi de “hasta sevk zinciri” dir. Buna göre hastalar önce birinci basamak sağlık kuruluşlarına (yataksız tedavi birimi) başvurmalıdır. Hastaların büyük çoğunluğu birinci basamakta tedavi edilebilir. Burada tedavi edilemeyen hastalar, hekimin yönlendirmesiyle ikinci basamak tedavi kuruluşuna (hastane) ya da bir uzmana sevk edilir. Bu kademede de tedavi edilemeyen hasta üçüncü basamak sağlık kuruluşuna (özel dal hastanesi) sevk edilirler. Böylece, hastanelerdeki gereksiz hasta yığılmalarının önüne geçilebilir, hastalar kendilerine yakın yerlerde kurulmuş olan birinci basamak kuruluşlarından hızla hizmet alabilir, hastanedeki uzman doktor kendisine gerçekten ihtiyacı olan hastalara daha fazla zaman ayırabilir, hizmetlerin maliyeti azalır, gereksiz ilaç harcamaları olmaz.
Ülkemizde hasta sevki uygulaması 1961 yılında kabul edilen 224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun ile düzenlenmişti. Bu kanuna göre hastalar önce sağlık ocağına (birinci basamak) başvururlardı. Sağlık ocaklarında hasta muayenesi ücretsizdi, hayat kurtarıcı ilaçlar da ücretsizdi. Bu kademede tedavi edilemeyen hastalar hastanelere sevk edilirdi. Sevkle gelmesi koşuluyla hastane hizmetleri de ücretsizdi. Ancak, hasta doğrudan hastaneye başvurursa hastaneye ücret öderdi. Yani, hasta sevk sistemi zorunlu değildi, özendirici yöntemler uygulanırdı.
Ülkemizde 2002 yılında Adalet ve Kalkınma Partisinin iktidara gelmesinden kısa bir süre sonra Sağlıkta Dönüşüm Programı adı altında sağlık hizmetleriyle ilgili bir dizi düzenleme yapıldı. Bu çerçevede, 2004 yılında önce memurların kendi kurum hekimlerinden sevk almadan hastanelere başvurabileceklerine ilişkin düzenleme yapıldı, sonra hastanelerde “Hekim Seçme Uygulaması” başlatıldı; daha sonra 2007 yılında yayınlanan “Sağlık Uygulama Tebliği (SUT)”nde, hastaneye başvuran hastaların yapacakları ödemeler düzenleniyordu. Böylece, ülkemizde daha önce uygulandığı gibi hastanelere ücret ödememek için sağlık ocaklarından sevk alınmasının bir yararı / anlamı kalmadı. Pratik olarak hasta sevk zinciri kaldırılmış oldu. 2009 yılında e-reçete sistemine geçilmesi de bu yaklaşımı destekledi.
Bununla birlikte 2008 yılı Kasım ayında Bayburt, Denizli, Isparta ve Gümüşhane gibi oldukça sınırlı nüfusa sahip illerde pilot olarak tekrar başlatılan sevk zinciri uygulaması, 15 gün sonra aile hekimliği birimlerine kayıtlı hasta sayısının çok fazla olması ve aile sağlığı merkezlerindeki işlerin içinden çıkılmaz hal alması nedeniyle ikinci kez tarihin tozlu raflarına kaldırılmış oldu.
Bir yıl sonra IMF’ye verilen Niyet Mektubunda sevk sisteminin kurulması ve farklılaştırılmış oranlarda katkı payı alınması uygulamasının bir an önce hayata geçirilebilmesine yönelik teknik hazırlıklara başlandı, fakat sevk sistemi geri getirilemedi.
Kaynaklar
İleri Okuma için Kaynaklar
Beyza Yapıcı (2023). Türkiye’de Sağlık Sisteminde Sevk Zinciri Uygulaması Hakkında Paydaş Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Ankara, 2023 https://acikerisim.hacettepe.edu.tr:8443/server/api/core/bitstreams/6eb24a3f-eb85-4b80-b1ac-6becabb51378/content
Türk Tabipleri Birliği (2018). Sağlıkta Dönüşüm Programı Çöktü Aile Hekimliği: Ne Dediler, Ne Oldu? TTB Raporu Kasım - Aralık 2018 Cilt: 33 Sayı: 6 https://www.belgelik.dr.tr/ToplumHekim/kayit_goster.php?Id=2880
Sinan Bulut, Özgür Uğurluoğlu (2018). Aile hekimlerinin bakış açısı ile sevk zincirinin değerlendirilmesi, Türk Aile Hek Derg 2018; 22 (3): 118-132 https://jag.journalagent.com/tahd/pdfs/TAHD_22_3_118_132.pdf
Türk Tabipleri Birliği (2003). Sağlıkta Dönüşüm Programı, 2003 Türkiye’sinde Halka ve Hekimlere/Sağlık Personeline Ne Getiriyor? TTB, Ekim 2003 https://www.ttb.org.tr/kutuphane/saglikta_donusum.pdf
Kayıhan Pala (2015). Sağlıkta Dönüşüm Programının Toplum Sağlığı Göstergeleri Açısından Performansı. Toplum ve Hekim, Mart - Nisan 2015 Cilt: 30 Sayı: 2 https://www.ttb.org.tr/images/stories/haberler/file/sdp_gostergeleri_k_pala_toplum_hekim.pdf
Katkıda Bulunanlar
Prof. Dr. Zafer Öztek. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Son Güncellenme Tarihi: 27.04.2024
Page updated
Google Sites
Report abuse